Kıtalar sürekli hareket halindedir, bize göre bu yavaş gibi görünse de dünyanın 4,5 milyar yaşında olduğunu düşününce bu uzun süre zarfında kıtalar defalarca ayrılıp tekrar birleşmiştir. Tüm kıtaların birleşmesi halinde ortaya çıkan bu tek kıtaya ise süper kıta adı verilmektedir.
Vaalbara, Kenorland, Rodinya gibi kıtalar da milyarlarca yıl önceki süper kıtalardı. Ancak biz bugün son süper kıtadan, Pangea’dan bahsedeceğiz. Pangea kelimesi, Eski Yunancada bütün anlamına gelen pan ve yeryüzünü simgeleyen Tanrıça Gaea sözcüklerinin birleşiminden gelmektedir.

Pangea ne zaman oluştu ve ne zaman ayrıldı;

Pangea, Paleozoik zaman (545 milyon yıl önce başlayıp 251 milyon yıl öncesine kadar uzanan bir jeokronolojik bir zaman dilimidir) sonlarına doğru, yani yaklaşık 300 milyon yıl önce meydana gelmiş, 125 milyon yıl kadar sonra da, yine yaklaşık 175 milyon yıl önce parçalanarak ayrılmaya başlamış son süper kıtadır. Bu süper kıtanın etrafında ise tek, büyük bir okyanus vardı; Panthalassa.

İlgili İçerik: Okyanuslar hakkında az bilinen 10 bilgi!

Günümüzdeki yeryüzünün aksine Pangea’nın büyük bölümü güney yarımkürede bulunuyordu. Bu süper kıta, magma tabakasındaki konveksiyonel hareketler sonucunda güneyde Gondvana ve kuzeyde Lavrasya olarak ikiye ayrılmış ve bu iki büyük kıta arasında da Tetis Denizi oluşmuştur.

Tetis Denizi’nden geriye günümüze; Akdeniz, kuzeydeki Paratetis kolundan Karadeniz, Aral Denizi ve Hazar Denizi kalmıştır. Kuzeydeki Lavrasya kıtası bölünerek, Kuzey Amerika ve Avrasya (Avrupa ve Asya); Gondvana ise bölünerek G. Amerika, Afrika, Antarktika ve Okyanusya oluşmuştur.

Kıtaların birleşmesi ve Himalayalar;

Bu parçalanma sürecinden sonra Kuzey Amerika ile Güney Amerika kıtası ve Avrasya ile Afrika kıtası birbirine oldukça yaklaşırken, Okyanusya kıtası da Antarktika’dan ayrılmıştır. Bu süreç içinde Hindistan levhası ile Avrasya’nın çarpışması sonucunda ise; içinde dünyanın en yüksek tepesi olan Everest’in de yer aldığı Himalaya sıra dağları oluşmuştur. Böylelikle sıra dağların nasıl oluştuğunu da anlamış oluyoruz.

Pangea kıtasının kanıtları ve böyle bir süper kıtanın varlığını nereden biliyoruz diye merak ediyorsanız eğer, buna en iyi örnek; Güney Afrika, Hindistan ve Avustralya’da keşfedilen benzer fosiller ve Güney Amerika ile Afrika’nın batı kıyılarında görülen benzer kaya biçimleridir.

Peki kıtalar birleşince arada kalan denizlere ne oluyor? Böyle bir durumda deniz tabanı yükselerek karaya dahil oluyor. Örneğin 50 milyon yıl sonra Akdeniz diye bir deniz olmayacak. Bu deniz tabanlarının yükselmesi ise milyonlarca yıllık fosilleri deniz tabanından gün yüzüne çıkarmış oluyor.

Instagram | Uygulama | YouTube | Destek Ol