9.5 Şiddetiyle Tarihteki En Büyük Sarsıntı: Valdivia Depremi!
9.5 şiddetindeki büyüklüğü ile dünya tarihindeki en büyük deprem olma özelliğini taşıyan Valdivia Depremi veya diğer adıyla Şili Depremi hakkında bilgiler;
22 Mayıs 1960’da gerçekleşen Valdivia Depremi şimdiye kadar richter ölçeğiyle kaydedilmiş (9.5) en büyük depremdir. Depremin merkez üssü ise Şili’nin Valdivia şehridir. Bu mega deprem üstelik 10 dakikadan uzun sürmüştür, yani bir nevi dünyaya küçük kıyameti yaşatmıştır.
Depremden bir gün önce yani 21 Mayıs 1960 tarihinde Valdivia şehri yakınlarındaki Concepcion şehrinde 8.3 şiddetinde bir deprem meydana geldi. Bu deprem hali hazırda çok büyük bir deprem olsa da aslında asıl felaketin yalnızca öncüsüydü.
Valdivia Depremi;
Ertesi gün 22 Mayıs sabahında yine Concepcion şehrinde 6-8 arası şiddette 3 deprem daha gerçekleşiyor. Şehirde ardı ardına gelen bu depremlerden sonra Şili’nin bir başka şehri Valdivia, saatler 15:11’i gösterirken muazzam bir sarsıntı ve ardından da yıkımla karşı karşıya kalıyor.
10 dakika, bazı kaynaklara göre 13 dakika süren 9.5 şiddetindeki bu deprem ile insanlar kafayı sıyırma noktasına geliyor. Şehrin su ve elektrik altyapıları çöküyor, 1500’den fazla ev yıkılıyor. Neyse ki depremin gündüz yaşanması sebebiyle ölüm sayısı yıkıma oranla daha az oluyor.
Dev tsunami dalgaları;
Depremden yaklaşık bir saat sonra ülke, 25 metre yüksekliğindeki tsunami dalgalarına maruz kalıyor. Bilirsiniz, Şili, bir kıyı şeridi ülkesidir, bu nedenle tsunami dalgaları tüm ülkede etkili oluyor. Bu afet ile ölen insan sayısı depremde ölenlere oranla onlarca kat daha fazla oluyor.
Ayrıca bu tsunami dalgaları sadece Şili’yi vurmuyor. Dalgalar, okyanus üzerinden saatte 500 km hızla giderek ilk önce Hawaii’yi harap ediyor. Ardından Japonya, Çin, Filipinler, Yeni Zelanda ve Avustralya gibi binlerce kilometre uzaklıktaki birçok ülkeyi 10 metreyi aşan tsunami dalgaları ile etkiliyor.
7 küsur şiddetindeki artçı depremler;
Bu deprem ve tsunaminin ardından ise şehirde artçı depremler meydana geliyor. Bu depremler ise yine 7 küsur şiddetindeki oldukça etkili depremler. Tam bunlar da bitti derken ülke, 3. bir felaket ile karşı karşıya kalıyor; devasa depremler yakınlardaki bir yanardağı tetikliyor.
Valdivia Depremi ardından 2 gün sonra, yani 24 Mayıs 1960 tarihinde Valdivia şehri yakınlarındaki Puyehue volkanı harekete geçiyor. Patlamanın etkisi ile yüksekliği 8 kilometreye kadar uzanan bir kül bulutu oluşuyor. 200 bin yaşındaki bu yanardağ bugün hala aktiftir ve en son 2011 yılında patlamıştır.
1906-2005 yılları arasında gerçekleşen tüm depremlerin %25’ini Valdivia Depremi tetiklemiştir. Deprem, tsunami ve volkandan sonra ülkede bir de heyelanlar ile can almıştır. Evlerin %40’ı hasar görmüş, afetlerde telef olan tarlalar ve ölen hayvanlar yüzünden ülke ekonomisi çökmüştür.
