2020 yılında bile hakkında hâlâ çok az şey bildiğimiz, dünyanın en soğuk ve kurak yeri Antarktika;

Antarktika dünyadaki 7 kıtanın en büyük 5. kıtasıdır. 14 milyon km²’lik yüzölçümü ile Avrupa ve Avustralya’dan daha büyüktür. Kıta olmasının nedeni ise yaklaşık 2 km buz tabakasının altında kara parçası olmasıdır. Kuzey Kutbu ise sadece buzlardan oluştuğu için kıta kabul edilmez.

Kara parçası demişken önce biraz bundan bahsedelim;

Zira Antarktika bir zamanlar dev ormanlarla kaplı yemyeşil bir alandı. Bugün buzlarla kaplı bu yeri yemyeşil ağaçlar ve üzerinde türlü hayvanlar ile hayal etmek epey zor. Fakat Antarktika her zaman bu kadar güneyde değildi.

225 milyon yıl öncesine kadar dünyada tek bir kıta vardı; süper kıta Pangea. Daha sonra bu süper kıta parçalara ayrıldı; Ekvatorun kuzeyinde kalan bölüme Lavrasya güneyine ise Gondwana denilmiştir. Bu büyük kıtalar da zamanla birbirinden uzaklaşarak bugün ki halini almıştır.

İlgili İçerik: 175 Milyon Yıl Önce Parçalanan Süper Kıta Pangea!

Antarktika ise Gondwana’nın güneyinde kalan bölgeydi, kıtalar ayrılınca daha da güneye doğru ilerledi ve bir zamanlar ağaçlarla kaplı kıtanın iklimi de yavaşça soğuyarak günümüzdeki halini aldı. Antarktika’nın yakın tarihine bakarsak eğer kıtaya ilk ayak basan kişi Roald Amundsen’dir.

Bu Norveçli kaşifin aslında asıl amacı kuzey kutbunu keşfetmekti. Fakat 1909 yılında buraya vardığında Frederick Cook ve Robert Peary 1908 yılında bu keşfi yapmıştı. Roald bu sefer yönünü güney kutbuna çevirdi. Bu macerada köpeklerinin bir kısmını yemek zorunda kalsalar da 4 kişilik ekibi ile 1911 yılında kıtaya varmayı başardı.

Peki Antarktika keşfedildikten sonra ne oldu?

Hemen bilimsel araştırmalar başladı, değil tabii ki. Ülkeler tarafından önce doğal kaynakların sömürülmesi için çalışmalar başlatıldı, birçok ülke bu yeni kıtada hak iddia etti. Fakat sonra neyse ki, Yeni Zelanda Hükumeti ortaya yeni bir fikir attı.

İlgili İçerik: Yeni Zelanda Hakkında Genel ve Temel Bilgiler!

Bu yeni kıtanın kolonileştirilmemesini, dünyaya ait kalmasını teklif etti ve ardından birçok ülkenin onayı ile teklif kabul edildi. 12 ülkenin imzasıyla 23 Haziran 1961 tarihinde devreye giren Antarktika Antlaşması sonucunda kıtada yalnızca bilimsel araştırmaların yapılmasına karar verildi.

Bu antlaşma sonucunda Antarktika, barış ve bilime adanmış doğal koruma alanı olarak güvence altına alındı. Türkiye de bu antlaşmada taraf olarak yer aldığı için, her yıl düzenlenen Antarktika Antlaşması İstişare Toplantıları’nda, kıtaya ilişkin bilgi ve süreçlerde yer almaktadır.

Antarktika’da Ülkemiz;

1960’lardan bu yana Türk bilim insanları da Antarktika’da çalışmalar yürütmüştür. Bu çerçevede kıtaya ilk ayak basan Türk Prof. Atok Karaali ve Prof. Umran İnan adlarını taşıyan, Antarktika’da coğrafi noktalar dahi bulunmaktadır. Bu yerler; Karaali Kayalıkları ve İnan Tepesi’dir.

Günümüzde de İstanbul Teknik Üniversitesi’nin bünyesinde kurulmuş olan Kutup Araştırmaları Enstitüsü ile Türk bilim insanlarının Antarktika’daki araştırmaları devam etmektedir.

Instagram | Uygulama | YouTube | Destek Ol