Antik Yunanistan: Atina, Sparta ve Makedon Krallığı!
Antik Yunanistan tarihi milattan önce 2000’lere dayansa da bu bölgenin kültürel ve toplumsal canlanması milattan önce 8. yüzyıldır. Fenike alfabesinden Yunan alfabesini oluşturan Yunanlıların ilk yazılı örnekleri de bu tarihlerde görülmeye başlanmıştır.
Milattan önce 6. yüzyılda Sparta, Atina, Korint ve Tebai gibi birkaç kent Yunan çevrelerinde ön plana çıkmıştır. Bu kentler kendilerinden küçük yerleşim yerlerini kontrolleri altına almış ve Atina ile Sparta genel siyasete hakim olması nedeniyle sürekli birbirleri ile devamlı rakip içinde olmuşlardır.
Sparta;
Bu şehir devleti askeri alanda diğer kentlerden çok daha üstündü. En önemli özellikleri sert yapıları, yurt sevgileri ve aşırı disiplinli askeri örgütlenmesiydi. Çocuk yaşta askeri eğitim almaya başlayan Spartalılar 20 yaşına gelince orduya alınır ve ancak 30 yaşına geldiklerinde evlenmesine izin verilirdi. Her Spartalı 60 yaşına kadar gerekirse savaşa çağrılabilirdi. Spartalılar daima beden eğitimi yaparlar, az konuşur ve sürekli ciddi bir tavır içerisinde olurlardı. Sparta’da güçsüzlüğe yer yoktu, eğer bir sakat bebek dünyaya gelirse, büyümesine izin verilmez ve uçurumdan aşağı atılırdı.
Atina;
Milattan önce 6. yüzyılda özellikle Peisistratos ve oğullarının egemenliği döneminde Atina, muazzam bir gelişim gösterdi. Milattan önce 530’da Akropolis’te Athena Polias için büyük bir tapınak daha inşa edildi. Ancak milattan önce 480 yılında Atina’yı ele geçiren Persler kenti yakıp yıktı. Birçok yapı ve yamaçlardaki pek çok ev yerle bir oldu. Atina, Sparta’ya göre daha demokratik ve eşitlikçi bir yapıya sahipti. Ticarette de oldukça ileri olan Atina, özellikle şarap ve zeytinyağı üretiminde önemli bir yer sahibiydi. Ayrıca liman kenti olması ve gümüş madenleri bu zenginliğin başlıca sebepleriydi.
Yunan-Pers Savaşları;
Milattan önce 5. yüzyıla gelindiğinde ise Yunanistan ve Pers savaşları boy gösterdi. Milattan önce 480 yılında ise meşhur Termofil savaşı patlak vermiştir. 300 Spartalı filmi bu savaşı konu almaktadır. Tarihin en büyük direnişlerinden biri olarak kabul edilse de dar bir geçitte 300 kişi olayı doğruyu yansıtmamakta olup, abartıdır.
Nitekim bu saldırılar karşısında Sparta ve Atina birleşme kararı alır ve Salamis Deniz Muharebesi’nde yine aynı yıl (M.Ö. 480) Pers donanmasını yener ve savaşı kazanırlar. Milattan önce 460 yılında ise Sparta ve Atina arasındaki 1. Peleponnes savaşı başlar. Savaş Atina’nın barış istemek zorunda kalması ile sona erer.
Makedonya ve Büyük İskender;
Makedonya krallığı başlarda fazla ön plana çıkmamış daha sonraları Sparta’nın da güç kaybetmesi ile kendini göstermiştir. Makedon kralı 2. Filip suikaste kurban gittikten sonra 20 yaşındaki oğlu Büyük İskender milattan önce 336 yılında tahta çıkmış ve babasının yarım kalan planlarını hayata geçirmeye başlamıştır.
Büyük İskender tahta çıktıktan sonra yalnızca 13 yılda Antik Yunan kültürünü batıda Makedonya’dan doğuda Hindistan’a kadar, kuzeyde Özbekistan’dan güneyde Mısır çöllerine kadar yaymıştır. Milattan önce 323 yılında bir eğlenceden sonra ansızın hastalanmış ve 33 yaşında hayatını kaybetmiştir. Antik Yunanistan devri ise milattan önce 146 yılında Roma işgalleri nedeniyle son bulmuştur.
