Cengiz Han Kimdir, Türk müdür ve Mezarı Nerede?
Cengiz Han doğum adıyla Temuçin 1162 yılında Moğolistan’ın Delün-Boldak bölgesinde dünyaya geldi. 1206 yılında Orta Asya’daki tüm göçebe bozkır kavimlerini bir çatı altında toplayarak Moğol İmparatorluğu’nu kurdu ve 33 milyon kilometre karelik yüz ölçümü ile dünya tarihinin en büyük 2. toprak genişliğine sahip imparatorluğu oldu. 1. ise 33.1 milyon kilometre karelik yüz ölçümü ile Büyük Britanya İmparatorluğu kabul edilmektedir.
Cengiz Han’ın doğumu;
Büyük bir komutan ve stratejist olarak dünya tarihi kayıtlarına geçen Cengiz Han doğduğunda avuçları kanlıydı. Babası Yesügey, bu durumun oğlunun ileride çok büyük bir savaşçı olacağına işaret ettiğini düşündü ve oğluna kendisini yenilgiye uğratan Temuçin’in ismini verdi.
Temuçin’in babası yıllardır Tatarlar ile mücadele ediyordu ve Tatarlar tarafından yapılan bir operasyon ile zehirlendi. Yesügey zehirlendiğinde Temuçin de oradaydı. Babası öldüğünde çok küçük olduğu için kimse onu lider olarak görmedi ve kabilelerinden sürüldüler.
Çocukluğu ve ilk evliliği;
Henüz 10 yaşında kendi kartalıyla avlanmayı öğrendi. Bir av sırasında üvey kardeşi Bekter avdan büyük bir parça aldığı için Temuçin diğer kardeşi Hazar Kasar ile birlikte Bekter’i öldürdü.
Temuçin 16 yaşında Börte ile evlendi ama bir baskın sırasında Börte kaçırıldı. Bir süre sonra eşini kurtarabildi ancak eşi hamileydi. O ise buna aldırış etmeden çocuğu öz oğlu gibi büyüttü.
Kendisine bağlı küçük asker topluluklarıyla büyük zaferler kazanmaya başlayan Temuçin ünlenmeye az da olsa korkulan biri olmaya başlandı. Ona Cengiz Han denmesinin sebebi; Cengiz değerli topraklara, vadilere verilen isimdi. Birçok yer fethettiği için bu ismi almıştır. (Tarihçiler bu konu hakkında farklı fikir ayrımına düşmektedirler.)
Amacı babası gibi Moğolları tek bir bayrak altında toplamak olan Cengiz Han; kendi ırkını para gücüyle birbirlerine kırdıran Kuzey Çin’e seferler düzenledi ve nüfusun 3/2’sini yok etti. Kendisine teslim olmayan 350 bin Çinliyi ise açlığa terk edip öldürdü.
Kimyasal ve psikolojik stratejileri;
Cengiz Han psikolojik savaş kavramını çok iyi kullanan birisiydi. Saldırıya geçmeden önce elçilerle haberler yollar ve şunları söylerdi: Teslim olursanız sadece erkekleriniz ölür. Kadın, çocuk ve yaşlılarınıza dokunmayız. Ancak direnirseniz herkesi öldürürüz. Seçiminizi yapın.
Cengiz Han ayrıca savaş stratejisi olarak dünyada kimyasal silahı kullanan ilk komutandır. Saldıracağı yerin yakınlarına gelir, veba ve çeşitli hastalıklardan ölen cesetleri surlardan içeriye atar ve sadece beklerdi. Bir süre sonra hastalık kapan insanlar sebebiyle şehir teslim olmak zorunda kalırdı.
Çok büyük topraklara sahip olduğu için belli aralıklarla at çiftlikleri kurdurmuştur. Bu sebepten dolayı iletişim konusunda büyük bir avantaj sağlamıştır.
Cengiz Han hayatı boyunca 40 milyondan fazla insanın ölümünden sorumludur. Bu o zamanki dünya nüfusunun %11’i idi. Hatta bu kadar fazla insanı öldürmesi dünyadaki iklimleri bile değiştirmiştir. İnsan kalmayan bölgelerdeki yerler zamanla ormanlara dönüşmüş ve oksijen miktarı artmıştır. Bu sebepten dolayı küresel bir soğuma meydana gelmiştir.
Cengiz Han’ın Türk olup olmadığı büyük bir tartışma konusudur. Ailesindeki isimlerin bir çoğu Türk ismi olması sebebiyle Türk olduğu da düşünülmektedir. Ancak Cengiz Han Türk değildir.
Cengiz Han’ın barbar kimliği çok fazla ön plana çıktığı için genel olarak kütüphaneleri yakıp, yıktığı söylenir. Ancak kendisi bilime, okuma yazmaya, mühendisliğe yani eğitime çok önem veren bir liderdi. Kütüphaneleri yakmak yerine bu eserleri korumaya gayret etmiştir.
”Ben Hanlar Han’ı Cengiz Han, hepinizin hanıyım! (Eşini göstererek) Bu’da benim Han’ım” diyerek eşine olan saygısını göstermiştir. Bugün hitap şeklinde kullandığımız hanım sözcüğü buradan gelmektedir.
Bazı Cengiz Han yasaları;
1. Hiçbirini diğerine tercih etmeksizin tüm dinlere hürmet edilecektir.
2. Çevreyi kirletenin ve suya işemenin cezası ölümdür.
3. Eğer bir yolcu, yemek yiyenlerin yanından geçerse, yemek yiyenler yolcuyu yanına davet edecektir.
4. Evli veya bekar olsun gayri-meşru ilişkiye girenin cezası ölümdür.
5. Suya el sokulmayacak, su almak isteyen bir kap kullanarak alacak.
6. İçkiden vazgeçemeyenler ayda 3 kere sarhoş olma hakları vardır, 4.’de suçludur.
7. Cariyelerden doğan çocuklar öz çocukları gibi bakılacak ve mirastan eşit şekilde pay alacaklar.
Cengiz Han’ın ölümü;
Cengiz Han Semerkand, Horasan ve son olarak Ülgenç’i kuşattı. Bu seferlerinden sonra İslam Devletleri’nin neredeyse hepsinin Moğol egemenliğine geçmesini sağladı. 1225 yılında Moğolistan’a geri döndü.
1226 yılında Tangut’a gitti ve burada Tangut Hükümdarı Şidirhu’yu ve büyük devlet adamlarını öldürdü. Sefer dönüşü hastalandı ve 4 oğluna imparatorluğu paylaştırdı. Ögeday’ın kağan olmasını istedi. Bu yüzden Cengiz Han öldükten sonra kardeşler arasında sorun çıkmadı ve 2. Moğol İmparatoru olarak Ögeday hüküm sürdü.
Bir sonraki sene Tangut’a yine sefer düzenledi ve yolda hastalığı tekrar nüksetti. Bu hastalık sonucunda Cengiz Han 17 Ağustos 1227 yılında hayata veda etti. Ölümü ve cenazesi ile ilgili birçok rivayet vardır ve mezarının nerede olduğu bilinmemektedir.
Dünyanın yüzde 10’una hükmeden Cengiz Han 65 yaşında öldü ve hayatı boyunca farklı kadınlarla birlikte oldu. Şu an dünyadaki ortalama 35 milyon insanda Cengiz Han’ın genleri olduğu düşünülmektedir.
