Dünyanın Antik ve Yeni Yedi Harikası Hangileridir?
Dünyanın Yedi ve Yeni Yedi Harikası olmak üzere toplam 14 yapı vardır. Bu yeni yedi harikası bazen kafa karıştırıcı olabiliyor. Orijinal ve asıl olan Dünyanın Yedi Harikası M.Ö. 5. yüzyılda ilk olarak tarihçi Heredot tarafından ortaya atılmıştır. Aynı zamanda Antik Dönemin Yedi Harikası diye de bilinir. Bu listenin son hali M.Ö. 2. yüzyılda belirlenmiştir.
Bu insan eliyle yapılmış antik yapıların günümüzde yalnızca bir tanesi ayaktadır, Keops Piramidi. Diğer yapılar deprem ve yangın gibi nedenlerle maalesef günümüze ulaşamamıştır. Dünyanın Yeni Yedi Harikası ise 2000 ile 2007 yılları arasında dünya çapında telefon ve internet sitesi üzerinden insanların oylayarak seçtiği yapılardır. Aday olarak aralarında Ayasofya’nın da bulunduğu yaklaşık 20 aday arasından 7 yapı seçilerek 2007 yılında Dünyanın Yeni Yedi Harikası olarak açıklanmıştır. Şimdi Dünyanın Yedi Harikası ve Yeni Yedi Harikası’na sırasıyla göz atalım.
Dünyanın Yedi Harikası;
1. Keops Piramidi (Mısır)
Keops Piramidi veya diğer isimleriyle Khufu Piramidi ya da Büyük Piramit, Firavun Keops tarafından M.Ö. 2580 yılında yapımına başlatılmış ve M.Ö. 2560 yılında 20 yıl içerisinde tamamlanmıştır. Mısır’da yapılan en eski piramit Keops değildir ancak Mısır’ın en yüksek piramidi konumundadır. Aynı zamanda Dünyanın Yedi Harikası arasında günümüzde tek ayakta duran yapısıdır.
2. Rodos Heykeli (Yunanistan)
Heykeltıraş Lindos’lu Khares tarafından MÖ. 300’lü yıllarda Rodos Adası’nda yapımına başlanan heykel, MÖ. 284 yılında tamamlandığında 32 metre yüksekliğiyle antik dünyanın en büyük heykellerinden biri olmuştu. Bugün Amerika’daki Özgürlük Heykeli’de bu heykelden esinlenmiştir.
Bir takım rivayetlere göre adanın girişinde yer alan bu heykelin altından gemiler geçiyordu, fakat bunun pek mümkün olmayacağı düşünülmektedir. Heykelin ömrü çok uzun olmadı, yapımının tamamlanmasından 57 yıl sonra M.Ö. 225 yılında gerçekleşen şiddetli bir deprem sonucu heykel yıkıldı.
3. Zeus Heykeli (Yunanistan)
M.Ö. 450 yılında heykeltıraş Phidias tarafından Yunanistan’ın Atina şehrindeki Pantenon Tapınağı’nın içerisine yapılmıştır. Oturur halde tasvir edilen heykel yaklaşık 12 metre yüksekliğindeydi. İsminden anlaşılacağı üzere Yunan Tanrısı Zeus adına yapılmıştır.
Heykeltıraş Phidias Zeus’un oturduğu tahtında fildişi, altın gibi değerli materyaller kullanmıştır. Aynı zamanda Zeus’un saçları, sakalları ve elbisesi de altın kullanılarak yapılmıştı. Heykel, yapımından yaklaşık 900 yıl sonra M.S. 462 yılında gerçekleşen bir yangın sonucu yok oldu.
4. Babil’in Asma Bahçeleri (Irak)
Bu yapı ile ilgili ne yazık ki hiçbir kanıt, belge ve arkeolojik kazı bulunmamaktadır, bu yüzden bir efsane olduğu söylenir. Peki nereden ortaya çıkmıştır bu yapı derseniz, Eski Yunan ve Romalı yazarlar bu yeri kastederek romantizmin ütopik simgesi diye bahsetmişlerdir.
Efsaneye göre yapı günümüzde Irak’ın El Hilla kasabası üzerinde yer almıştır. Babil Kraliçesi Amitis yeşilliklerle kaplı memleketini çok özlediği için Kral II. Nebukadnezar eşine yeşillikler içindeki bu sarayı inşa ettirmiştir.
5. İskenderiye Feneri (Mısır)
Mimar Sostratus tarafından inşa edilen yapı M.Ö. 246 yılında tamamlanmıştır. 135 metre yüksekliğindeki bu dev fener limana gelen gemilere rehberlik ediyordu. En üstünde alev odası bulunan fenerin etrafı bir kale gibi çevrelenmişti. 955 yılında bir kısmı daha sonra 1302 yılında büyük bir çoğunluğu depremler yüzünden yıkıldı. 1500’lü yıllarda ise fenerden hiçbir iz kalmadı.
6. Halikarnas Mozolesi (Türkiye)
Dünyanın Yedi Harikası’ndan ikisi Türkiye sınırları içerisinde yer alır, bunlardan biri de Halikarnas Mozolesi’dir. II. Artemis tarafından vefat eden kocası Kral Mausolos adına yaptırılmıştır. Bilmeyenler için mozole görkemli anıt veya gösterişli mezar anlamına gelmektedir. Yüksekliği yaklaşık 55 metre olan bu dev anıtın inşaatına M.Ö. 355 yılında başlanmıştır. Muğla ilimizin Bodrum ilçesinde yer alan yapı M.S. 13 veya 14. yüzyılda yıkılmıştır.
7. Artemis Tapınağı (Türkiye)
Yunan Tanrıçası Artemis’e ithaf edilerek inşa edilen bu tapınak M.Ö. 550 yılında tamamlanmıştır. Yapının en büyük özelliği sadece mermer kullanılarak inşa edilmiş olmasıdır. Yapı İzmir ilimizin Selçuk ilçesi sınırları içinde yer alır.
Tapınağın ilginç bir anısı da vardır; Herostratus isimli bir genç büyük uğraşlar sonucu yapılan tapınağı M.Ö. 356 yılında tarihe geçmek için yaktı, ki tarihe geçmiştir, Herostratus dünyanın ilk teröristi olarak kabul edilir. Daha sonra restorasyon çalışmaları yapılmış eski günlerine kavuşan 115 metre yüksekliğindeki dev tapınak zaman içinde depremler nedeniyle yıkılmıştır, günümüzde birkaç mermer dışında yapıdan geriye pek bir şey kalmamıştır.
Dünyanın Yeni Yedi Harikası;
1. Çin Seddi (Çin)
Yapımına M.Ö. 221 yılında başlanmış olan dünyanın en uzun sürede inşa edilen yapısıdır. Yapı M.S. 1644 yılında tamamlanmıştır. Aynı zamanda dünyanın en uzun yapısı olan kilometrelerce uzunluğundaki Çin Seddi savunma amaçlı inşa edilmiştir. Duvar boyunca 200 metrede bir gözcü kulesi 9 kilometrede bir fener kulesi yer almaktadır. Günümüzde duvarın sadece 2,5 kilometrelik kısmı ayakta kalabilmiştir, geriye kalan yerler yıkılmış ve bakımsız durumdadır.
2. Machu Picchu (Peru)
Milattan sonra 1450 yıllarında İnkalı hükümdar Pachacutec tarafından inşa ettirilen yapı And Dağlarının Urubamba Vadisi üzerinde yer alır. Yapı Peru’nun Cusco bölgesine yaklaşık 90 kilometre uzaklıktadır. İspanyol istilacılar İnkaları işgal ettiği yıllarda bu yer dağlar arasında kaldığı için istilacılar tarafından fark edilmeyerek zarar görmemiş ve 1911 yılında Hiram Bingham tarafından keşfedilerek günümüze ulaşabilmiştir.
3. Petra Antik Kenti (Ürdün)
Nebati Krallığı’nın başkenti olan Petra bir dönem ticaretin merkezi konumundaydı. M.Ö. 400 ile M.S 106 yılları arasında yaklaşık 500 yıl boyunca zengin ve soylu kişilerin bulunduğu bir şehirdi. Nebatiler burada batıdan Romalılar ve Yunanlılarla doğudan Persler ile ticaret yapıyordu.
M.S 106 yılında Romalılar Nebatileri mağlup ederek bu kenti imparatorluklarına dahil etti. 5. yüzyıla gelindiğinde bölgede oluşan depremler yüzünden şehir terk edildi ve zamanla unutulup gitti, ta ki 1812 yılında İsviçre’li kaşif Johann Burckhardt bu kayıp şehri keşfedene kadar.
4. Kolezyum (İtalya)
M.S 72 yılında İmparator Caesar Augustus tarafından inşaatına başlanmış 80 yılında Titus döneminde tamamlanmıştır. Yaklaşık 2000 yıl önce inşa edilen yapı birçok depreme karşı ayakta kalabilmeyi başarmıştır. Kolezyum birçok farklı alan için kullanılsa da burada en fazla gladyatör dövüşleri gerçekleşmiştir. Roma’nın geleneksel bir kültürü olan bu dövüşler o zamanlar halk tarafından büyük bir coşku ile izleniyordu. Gladyatör dövüşlerinin yanı sıra vahşi hayvan ve gladyatör dövüşleri de yapılıyordu.
5. Tac Mahal (Hindistan)
Hindistan’ın Agra şehrinde yer alan ve İslam türbe mimarisinin en değerli eserlerinden biri olan Tac Mahal 1631 ve 1654 yılları arasında 23 yılda inşa edilmiştir. Babür İmparatoru Şan Cihan vefat eden eşi Banu Begüm için inşa ettirdiği bu türbe aşklarının sembolü olarak bilinir. 1983 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan türbe 2007 yılında da Dünyanın Yeni Yedi Harikası arasında yer almıştır. Bugün Hindistan denildiğinde akla gelen ilk eserdir.
6. Chichen Itza (Meksika)
Meksika’nın Yucatan Yarımadası’nda bulunan bu kent insanı büyüleyen mimarisi ile dikkatleri üzerine çekmektedir. Mayaların kültürel mirası olan bu bölge 1200 yıllarına kadar önemli bir kent konumundaydı. Özellikle 24 metre yüksekliğindeki Kukulkan Piramidi kentin en gözde yapısıdır.
Mayalar bu piramit ile adeta matematik dehası ve astronomi bilgini olduklarını kanıtlamıştır. Mesela yapının her bölümünde 91 merdiven vardır, dört tarafında yer alan 91 merdiven toplamda 364 sayısını verir, en tepedeki düzlük ile birlikte bu sayı 365’e yükselir ve yıl içerisindeki gün sayısını verir. Maya kültürünü yaşatan bu kent dünyada en fazla ziyaret edilen bölgelerden biridir.
7. Kurtarıcı İsa (Brezilya)
Brezilya’nın kuruluşunun 100. yılında (1922) inşa edilmeye başlanan heykel 1931 yılında tamamlanarak resmi bir törenle halka açılmıştır. 8 metre yüksekliğinde bir tabanın üstünde duran İsa heykelinin yüksekliği ve kol genişliği 30 metre olup ağırlığı da yaklaşık 30 tondur.
2007 yılında Dünyanın Yeni Yedi Harikasından biri olarak seçilen heykel aynı zamanda listedeki en genç yapıdır. İsa heykeli bu yeni listeye alınabilmesi için Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacıo Lula da Silva ve Rio Valisi Sergio Cabral Filho birlikte bir kampanya düzenleyerek tüm Brezilya halkından Rio Heykeli için oy kullanmasını istemiştir ve bu kampanya sonucunda 10 milyondan fazla oy alarak bu listeye dahil olmasında büyük bir rol oynamışlardır.
Yani buna biraz torpil denilebilir, şahsen ben Ayasofya’nın bu listede olmasını daha doğru bulurdum, çünkü başta söylediğimiz gibi Ayasofya’da bu listeye aday yapılardan birisiydi.
Diğer aday olan yapıların bazıları şöyle;
Angkor Wat (Kamboçya)
El Hamra Sarayı (İspanya)
Akropolis (Yunanistan)
Moai Heykelleri (Paskalya Adası)
Kremlin Sarayı (Rusya)
Stonehenge (ingiltere)
Eyfel Kulesi (Fransa)
