Tarih & Antik Çağ

Yerebatan Sarnıcı ve Medusa Efsanesi Hakkında Bilgiler!

Medusa Efsanesi ve Yerebatan Sarnıcı Hakkında Bilgiler!

En çok da Medusa heykelleri ile ilgileri üzerine toplayan Yerebatan Sarnıcı Ayasofya Müzesi’nin karşısında yer alır. Sarnıç, 532 yılında imparatorluğun yönetim merkezi olan Büyük Saray’ın su ihtiyacını karşılaması için İmparator 1. Justinianus tarafından inşa ettirilmiştir.

Sarnıcın özellikleri;

Yaklaşık 50 basamak merdiven inildikten sonra ulaşılan sarnıcın uzunluğu 140 metre, genişliği 70 metre ve yüksekliği 9 metredir. Su depolama kapasitesi ise yaklaşık 100 bin tondur. 336 sütun ile ayakta duran Yerebatan Sarnıcı bazı sütunları ve üzerindeki motifleri ile oldukça dikkat çekici bir yapıya sahiptir.

Sarnıç, kurulduğundan günümüze kadar çeşitli onarımlardan geçmiştir. Osmanlı döneminde 2 kez onarılan sarnıcın ilk onarımı 1723’de, 2. onarım ise 1876-1909 yılları arasında gerçekleşmiştir. 1987’de yılına gelindiğinde ise bakımları yapılarak gezi platformu olması amacıyla ziyarete açılmıştır.

İstanbul gezilerinin mutlak uğrak noktası olan bu gizemli mekan, şimdiye dek birçok dizi ve filmde kullanılmıştır. Türkiye’de Selena dizisinin bazı sahneleri burada çekilmiştir, ancak en meşhuru Dan Brown’ın kitabından uyarlanan ve Tom Hanks’in başrolünü üstlendiği Cehennem filmidir.

Sarnıcın şüphesiz insanı büyüleyen noktası kuzeybatı köşesinde yer alan ve sütunların altında kaide olarak kullanılan biri ters biri yan duran iki adet Medusa başıdır. Medusa başları heykellerinin ne zaman ve hangi yapılardan alınıp buraya getirildiği ise bilinmemektedir.

Ters Medusa başı (Yerebatan Sarnıcı, İstanbul)

Gorgona veya Gorgon Kardeşler Yunan Mitolojisinde Phorkys ile Keto’nun 3 çirkin kızına (Euryale, Sthenno, Medusa) verilen isimdir. Bir görüşe göre o dönemde büyük yapıları ve özel yerleri korumak için Gorgona kardeşlerin resim ve heykelleri kullanılırmış. Yerebatan Sarnıcı’na Medusa başının konulması da bu yüzden olduğu tahmin edilmektedir.

Medusa efsanesi;

Efsaneye göre Medusa lanetlenmeden önce büyüleyici bir güzelliğie sahipmiş. Kendisine Tanrılar bile aşık oluyor, tanrıçalar ise bu güzelliği kıskanıyormuş. Medusa Tanrılara olan inancı nedeniyle, Zeus’un en sevdiği kızı olan Athena’nın tapınağında yaşarmış. Ancak Medusa’ya çapkınlığı ile ünlü Zeus’un kardeşi, Athena’nın ise amcası olan Denizler Tanrısı Poseidon aşık olmuş. Bu aşkı neticesinde de Athena’nın tapınağında zorla Medusa’ya sahip olmuş.

Bunu duyan Athena tapınağında böyle rezil bir durum yaşandığı için Medusa’ya ceza vermek istemiş ve lanetleyerek bir Gorgon’a dönüştürmüş. Medusa’nın efsanevi güzelliği gitmiş; onun yerine sivri dişli, yılan saçlı ve kendisine kimse bakamasın diye gözleri, bakanı taşa çeviren bir yaratığa dönüşmüş. Ancak bir süre sonra Athena, Medusa’ya verdiği bu cezanın hafif kaldığını düşünmüş ve onu öldürmek için yarı tanrı kardeşi, insanların kahramanı Perseus’u görevlendirmiştir.

Perseus, Gri Kardeşler’in (Graeae) ona verdiği ayna ile Medusa’ya bakabilmiş ve böylece Medusa’nın kafasını taşa dönüşmeden kesebilmiştir. Bazı rivayetler ise, Hermes’in ona verdiği orak ve Athena’nın verdiği ayna ya da kalkan ile Medusa’yı öldürdüğünü söyler.

Perseus ve Medusa’nın kesik başı
(Bu heykel İtalya’nın Floransa şehrindeki Signoria Meydanı’ndadır)

Medusa’nın kafası kesildiğinde Poseidon’dan hamiledir. Perseus’un kafasını kestikten sonra Medusa’nın boynundan denize sıçrayan iki damla kandan Chrisaor ve Pegasus doğar.
Farklı kaynaklarda ise Medusa’nın boynundan fışkıran her bir kan damlasının yılanlara dönüştüğünü ve Libya çölünde zehirli bir yılan ırkının türediğini söylemektedir.

Bu ölümün ardından diğer Gorgonlar, intikam için Perseus’un peşine düşer. Ancak Perseus’un imdadına amcası Hades yetişir ve ona görünmezlik miğferini verir. Perseus, Medusa’yı öldürdükten sonra kafasını yanına alır, Medusa ölmüştür ancak gözleri hala bakanı taşa çeviren özelliğini yitirmemiştir. Nitekim Perseus geri dönerken yolda annesi Danae’e zulmeden kocası Kral Polydectes’i de Medusa’nın başı sayesinde öldürür. Daha sonra Medusa’nın başını Athena’ya getiren Perseus görevini tamamlar. Athena ise, ‘Aegis’ adı verilen efsanevi kalkanına ya da zırhına Medusa’nın başını koruyucu güç olarak yerleştirir. Bir başka kaynağa göre de Medusa’nın başını toprağa gömer.

Instagram | Uygulama | YouTube | Destek Ol

Bu Yazıyı Paylaş veya Bir Arkadaşına Gönder;

Yorumlar