Ölüm Vadisi’ndeki Hareket Eden Taşların Sırrı Ne!
Amerika’nın Kaliforniya eyaletindeki Death Valley (Ölüm Vadisi) sınırları içerisinde yer alan bu kuru göl yatağı, üzerindeki hareket eden irili ufaklı taşları ile ve inanılmaz yükseklikteki hava sıcaklıkları ile ün yapmış bir bölgedir. Bu kuru göl yatağında bazıları 300 kilogram ağırlığındaki taşların yüzlerce metre kadar uzağa kadar nasıl gittiği, bir zamanlar büyük bir merak konusuydu. Bakalım bu hareket eden taşların sırrı neymiş;
Bu taşlar dağlardan koparak gelen veya hayvanların itmiş olduğu taşlar değildir. Arkalarında yüzlerce metre, bazıları ise bir kilometreden daha uzun izler bırakarak kendiliğinden sürüklenen taşlardır. 90 yıldır bilinen ancak sırrı çözülmeyen bu fenomenin nasıl gerçekleştiği birkaç yıl önce öğrenildi. Aslında bu taşların sırrı yalnızca bir doğa olayıydı.
NASA‘da görev alan Gezegen Bilimci Ralph Lorenz, Ölüm Vadisi’nde yapmış olduğu bir araştırması esnasında bu taşlar ilgisini çekmiş ve ardından olayı incelemeye ve ardındaki soru işaretini çözmeye karar vermiştir. Evinde yaptığı basit bir düzenek ile de yaklaşık 100 yıl süren bu bilmeceyi çözmeyi başarmıştır.
Taşlar aslında kayıyordu;
Ölüm Vadisi’nde kurak bir iklim yaşandığı için yazlar oldukça sıcak olup, kış aylarında hava sıcaklıkları kayda değer bir biçimde düşmektedir. Buradaki kayaların üzerinde biriken nem ise kış aylarında donmakta ve kayaların üzerinde ince bir buz tabakası oluşturmaktadır. Bu buz tabakası ise göl yatağını kaplayan sert kum ile taşın arasındaki sürtünmeyi önemli ölçüde azaltır.
Daha sonrasında ise sahneye rüzgarların çıkması ile taşlar çok yavaş da olsa (birkaç saatte birkaç milimetre kadar) kumun üzerinde, ince buz tabakası nedeni ile kaymaya başlar. Azalan sürtünme ile yavaşça hareket ettikleri içinde arkalarında izler bırakır. Bir buz parçasının düz bir zeminde hareket etmesi de bu doğa olayına yakın bir örnektir.
Üstelik bu doğa olayı yalnızca Ölüm Vadisi’nde gerçekleşen bir durum değil. Bu sıra dışı fenomen dünyanın birçok yerinde de gerçekleşmektedir; ayrıca daha büyük taşların hareket ettiği yerler dahi vardır. Ancak Ölüm Vadisi’ndeki bu taşların hareketi her yıl gerçekleştiği için artık burası ile özdeşleşmiş bir hale gelmiştir.
