Radyum Kızları: Ölüm Saçan Soluk Yeşil Işıklar!

Radyum elementi keşfedildikten sonra birçok alanda kullanılmaya başlandı. Elementin karanlıkta ışık yayması başta saatler olmak üzere birçok üründe kullanıldı. Ancak bir sorun vardı, radyum ölümcül ışınlar yayıyordu. Hayatı zindana dönen fabrika işçileri, Radyum Kızları;

Radyumun keşfi;

2 Nobel ödüllü Marie Curie ve eşi Pierre Curie 1898 yılında radyumu keşfettiklerinde, bu elemente adeta aşık olmuşlardı. Hatta bir seferinde Marie Curie, elementin yaydığı yeşil ışığa bakmaya bayıldıklarını ve bu yeşil ışıkları perilere benzettiklerini söylemişti. Ancak bu güzel yeşil perilerin, kendi dahil yüzlerce insanın ölümüne neden olacağını o bile bilmiyordu.

İlgili İçerik: Bilim Uğruna Ölen Kadın; Marie Curie!

Keşfedilmesinden bir süre sonra radyum; kremlerde, diş macunlarında, makyaj malzemelerinde, enstrümanlarda, hatta tereyağı ve içme suları olmak üzere birçok farklı alanda kullanılmaya başlandı. Hatta radyumun ne kadar sağlıklı olduğu hakkında reklamlar yapıldı, sloganlar atıldı.

Birçok hastalığa iyi geldiği de düşünülen element evlere girmeye başlamış, artan taleplere firmalar yetişemez olmuştu. Ancak radyum en çok saat kadranlarının parlatılmasında kullanıldı. Çünkü böylece insanlar, ama özellikle Amerikan askerler geceleri de saatlerini görebilecekti.

Radyum boyası fabrikası;

1917 yılında Amerika’nın New Jersey eyaletindeki bir fabrikada da bu iş yapılıyor, çevrede yaşayan insanlar ise bu fabrikaya girmeye can atıyordu. Çünkü verilen yüksek maaşların yanı sıra fabrika, boyanan her saat için çalışanlara ayrı bir ücret daha ödüyordu. Genç kızlar ise daha fazla saat boyamak için ise adeta birbirleri ile yarışıyordu.

Fakat fabrikanın çalışanlardan tek bir isteği vardı; Müşterilerine 1. sınıf ürün sunabilmek adına zararsız, tadı ve kokusu az olan bu boya fırçalarını çalışanların ağızlarıyla sivriltip o şekilde kullanmalarıydı. Bu sayede hem daha hızlı olacaklar, hem de ürünler daha düzgün imal edilmiş olacaktı.

Bu genç kızların boya fırçalarını ağızlarına sürmesi bir yana, radyumdan imal edilen krem, diş macunu gibi ürünleri satın alamadıkları için de direkt olarak bu boyayı el ve yüzlerinde, tırnaklarında, dişlerinde ve saçlarında parlaklık katmak için kullanmışlardı. Ne de olsa bu ürünler zararsızdı ve hatta sağlıklıydı da.

Ama diğer yandan fabrika yönetimi radyumun olası zararlarına karşı önlemlerini alıyor; maske, maşa ve mandal gibi ekipmanlar olmadan boyalara katiyen yaklaşmıyorlardı. Korumasız ve ekipmansız çalışan genç kızlarda ise birkaç yıl sonra oldukça ağır bir takım belirtiler görülmeye başlandı.

Alfa ışınları;

Radyumdan yayılan alfa parçacıklarından birkaç milimetrelik kurşun ile korunmak kolayca mümkündür. Fakat bunun aksine vücuda girdiğinde de inanılmaz tehlikeli ışınlardır. Hatta öyle ki aynı dozda beta ve gama ışınlarına göre bin kata kadar daha tehlikeli olabilmektedir. Genç kızların çenelerinde de tümörler oluşmuş, çene kemikleri yapısını tamamen kaybederek ufak bir dokunuş ile parçalanarak dökülmeye başlamış, ayrıca kan ve kemik kanserlerine de yakalanmışlardı.

İlk yıllarda yaklaşık 10 genç kız feci şekilde hayatını kaybetti. Ancak bu hastalıklarının nedeninin radyum boyaları olduğu o dönem kesin olarak bilinmiyordu. Ölümlerin radyumdan kaynaklandığını iddia edenler olmuş olsa da fabrika yöneticileri bu suçlamaları reddetti.

Bilimsel olarak kanıtlandı;

Nitekim 1925 yılında Patolog Harrison Stanford Martland fabrikada çalışan kadınların ölüm sebeplerinin radyumdan kaynaklandığını bilimsel olarak kanıtladı. Ancak o zamana kadar 50’den fazla kadın radyum boyasından kaynaklanan sebeplerden ötürü çoktan hayatını kaybetmiş ve yüzlerce kadın da ağır şekilde etkilenmişti. Ardından şirkete açılan davalar ise 1928 yılında sonuçlandı ve şirket, radyum boyasından etkilenen her kadın için 10 bin dolar (günümüz parasıyla yaklaşık 150 bin dolar) tazminat ve yaşamları boyunca her yıl 600 dolar ödemeye mahkum edildi.