1968 yılı Amerika için çok çalkantılı bir yıl olmuştur. Bir yandan tüm yıkıcılığıyla devam eden Vietnam Savaşı, bir yandan Martin Luther King ile Bobby Kennedy’nin suikast ile öldürülüşü, bir yandan ise siyahilerin ırkçılık eylemleri ve dahası. 1968 yılı bunlara ek olarak bir de dostluk ve cesareti ortaya koyan Siyah Eldivenler isimli bir protesto barındırır ki, tüyler ürpertir…

Olimpiyat oyunları;

Dünyada tüm bu olanlar yaşanırken bir yandan da Meksika’da Olimpiyat yaz oyunları gerçekleştiriliyordu. 200 metre yarışında Amerikalı atlet Tommie Smith 19.83 saniye ile (o zamanki dünya rekoru) yarışı 1. olarak tamamlarken, 2. Avustralyalı Peter Norman, 3. ise yine Amerikalı John Carlos oldu. Avustralyalı Peter Norman beyaz tenli iken 1. ve 3. olan atletler siyahiydi.

Siyahi olan Tommie ve John daha önceden planladıkları protestoyu yapmak için hazırdırlar. Çünkü tüm dünyanın gözü bu olimpiyatlarda idi. Tommie ve John madalyalarını alıp kürsüye çıkmadan önce kendilerine destek olmaları için Peter Norman’a yapacakları planı anlatırlar. Peter bu çok tehlikeli protestoyu reddedebilirdi, fakat onun cevabı; ”Sizi destekleyeceğim.” olur.

Tommie ve John ayakkabılarını çıkarır ve yoksulluğu temsil eden siyah çoraplarıyla kürsüye çıkarlar. Tommie siyahi gururunu temsil eden siyah bir fuları boynuna takar. John ise ağır işlerde çalıştırılan siyahilerle dayanışma içinde olduklarını göstermek için eşofmanın üstünü açar. Ulusal marş söylenmeye başlandığında birini Tommie birini John’un giydiği siyah eldivenli ellerini havaya kaldırırlar ve marş bitene kadar öne doğru eğilmiş başları ile öylece taş kesilmişçesine dururlar.

Harry Edwards tarafından kurulan bir örgüt olan İnsan Hakları Olimpiyat Projesi rozetlerini Tommie ve John takacaktı. Ancak Peter Norman’da bu rozetten takmak istedi ve böylece hem kendi ülkesinde hem de dünyada gösterilen ırkçılığa karşı destek oldu. O zamanlarda bir beyaz için ama özellikle meşhur bir beyaz için bu protestoya katılmak çok büyük bir cesaret işiydi.

Tüm hayatları karardı;

Nitekim marş boyunca tüm dünyanın gözü önünde Tommie Smith, John Carlos ve Peter Norman dostluğun, cesaretin ve başkaldırışı simgeleyen protestoları ile milyonlarca insanın hafızasına kazındı. Ancak yaptıkları bu protestonun cezasını ağır yaşadılar, en çok da Peter Norman.
Bu eylemden sonra bu üç sporcunun kariyeri sonlandırıldı ve bir daha olimpiyat oyunlarında yer alamadılar. Tümü ülkelerinde eleştirilere maruz kaldı, gördükleri baskılardan ve tehditlerden dolayı zor zamanlar geçirdi. Bu olaylar neticesinde üç sporcunun evlilikleri bu zorlukları kaldıramadı ve hepsinin eşleri sporculardan ayrıldı.

Peter Norman’ın bu yarışta yaptığı derece Avustralya için bir rekordu ve bu derece uzun bir zaman boyunca kırılamadı ancak bu başarısına rağmen insan hakları rozeti taktığı ve bu eyleme destek olduğu için ülkesinde neredeyse vatan haini ilan edildi.
2012 yılında Avustralya Parlamentosu Peter Norman’dan resmi olarak özür dilediği bir konuşma yapıldı. Ancak bu özür çok geç gelen bir özürdü. Çünkü Peter Norman 3 Ekim 2006 tarihinde kalp krizinden hayatını kaybetmişti. Avustralya, aslında örnek bir tavır gösteren vatandaşını silmiş, başarılı olması ve ülkesine hizmet etmesi engellenmiştir.

Ebedi dostluk;

Bu üç dost uzak mesafelere rağmen hayatları boyunca birbirleri ile iletişimi koparmaz ve ara ara görüşürler, son görüşmeleri ise Peter Norman’ın cenazesidir.

Tommie Smith, cenazede Peter için şunları söylemiştir; ”Peter doğru olanın hiçbir zaman yanlış olmayacağına inanan bir adamdı. Her zaman benim bir dostum olarak kalacak…”
Bu tarihi anı anlatan iki heykel bulunmaktadır. Bunlardan birisi de New York State Üniversitesi’nde yer alan heykeldir ve bu heykelde Peter’ın yeri boş bırakılmıştır.

Sanatçı burada şu mesajı verir; “Peter Norman’ın yerine siz geçin ve haksızlıkların karşısında cesurca durun. Durun ki, dünya yaşanılabilecek bir yer olsun.”

Instagram | Uygulama | YouTube | Destek Ol